suçta ve cezada tekerrür tck madde 58 2025

Türk Ceza Kanununda Suçta Tekerrür (TCK 58)

Tekerrür, sözlük anlamı itibariyle tekrarlama, tekrar etme anlamına gelmektedir. Bir kişinin işlediği suçtan dolayı mahkum olduktan sonra yeni bir suç işlemesi yahut önceki suçundan dolayı verilen cezanın ardından yeni bir suç işlemesi tekerrür olarak tanımlanmaktadır. 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nun sistematiğinde tekerrür, kişinin diğer suçlara nazaran daha tehlikeli olduğunu gösteren bir durum olarak kabul edilmiştir.

Bu yazımızda; suçta tekerrürün ne olduğunu, hangi şartlarda uygulandığını, hukuki sonuçlarını ve “mükerrir” olarak tanımlanan kişilerin, cezanın infazı sürecindeki durumlarını ele alacağız. Keyifli okumalar dileriz.

Suçta Tekerrür Nedir?

TCK’nın 58. maddesinde tekerrür, “önceden işlenen suçtan dolayı verilen hüküm kesinleştikten sonra seni yeni bir suçun işlenmesi” şeklinde tanımlanmış ve tekerrür hükümlerinin uygulanması için önceki suçtan dolayı verilen hükmün kesinleşmesinin yeterli olduğu belirtilmiştir.

“Mükerrir” Kime Denir?

Hakkında tekerrür hükümleri uygulanmış kişilere uygulamada, mükerrir denmektedir. Bu kişilerin her ne kadar aldığı ceza miktarları doğrudan artmasa da haklarında uygulanacak infaz rejimi yahut halk arasındaki yaygın kullanılan ifade ile yatarları, diğer mahkumlardan daha fazla olmaktadır.

Tekerrürün Hukuki Anlamı ve Amacı

Türk Ceza Kanununda tekerrür, cezanın artırılmasını gerektiren bir kurum olarak değil, güvenlik tedbiri uygulanmasını gerektiren bir sebep olarak düzenlenmiştir. TCK’daki bu anlayışa uygun olarak tekerrür halinde fail açısından diğer suçlara nazaran özel infaz rejimi kabul edilmiş, ilaveten cezanın infaz kurumunda infazının ardından devam edecek şekilde bir denetimli serbestlik tedbiri öngörülmüştür. 

Kısacası tekerrür, özel tehlikeli suçlularla birlikte infaz şekinin değişmesi sonucunu doğuran bir kurumdur. Özel tehlikeli suçlulardan maksat karnunun 6. maddesinde tanımlanan itiyadi suçlu, suçu meslek edinen kimseler ve örgüt mensuplarıdır.

TCK 58. Maddeye Göre Tekerrürün Şartları Nelerdir?

Tekerrürün şartları TCK 58. maddesinin 1. ve 2. fıkralarında gösterilmiştir. Buna göre tekerrürün şartlarından ilki, failin mevcut bir ceza mahkumiyetnin bulunması şartıdır. Diğer şartlar ise yeni bir suçun işlenmesi ve bu suçun, eğer ilk mahkumiyetin gereği olan ceza infaz edilmişse, infazdan itibaren belli süreler içinde işlenmiş olmasıdır.

1. Daha Önce İşlenmiş Bir Suçtan Dolayı Kesinleşmiş Mahkumiyetin Bulunması

Tekerrür hükümlerinin uygulanabilmesi için failin daha önce işlemiş olduğu bir suçtan dolayı kesinleşmiş bir ceza mahkumiyetinin bulunması gerekli ve yeterlidir. Tekerrür, mahkumiyetin kesinleşmesi ile birlikte sonuçlarını doğurmaktadır. Önceki ceza, bir hapis cezası olabileceği gibi adli para cezası da olabilir.

2. Yeni Bir Suçun İşlenmesi

Tekerrür, kesinleşmiş bir ceza mahkumiyetinden sonra yeni bir suçun işlenmesiyle vücut bulan bir kurumdur. Bu bakımdan, tekerrür nedeniyle güvenlik tedbirine başvurulabilmesi için mevcut bir ceza mahkumiyetinin varlığına rağmen yeni bir suçun işlenmesi gerekmektedir. Buna göre ikinci suçun önceki suçtan sonra işlenmesi gerekmektedir.

3. Yeni Suçun Belirli Süreler İçinde İşlenmesi

Türk Ceza Kanunu, tekerrürün uygulanabilmesi için belli bir zaman sınırı koymuştur. Bu süreler, önceki cezanın kesinleşmesinden sonra işlemeye başlar:

  • Üç Yıl Kuralı: Eğer önceki mahkumiyet beş yıl veya daha az süreli bir hapis cezası veya adli para cezası ise, bu cezanın kesinleştiği tarihten itibaren üç yıl içinde yeni bir suç işlenmesi halinde tekerrür hükümleri uygulanır.
  • Beş Yıl Kuralı: Eğer önceki mahkumiyet beş yıldan fazla süreli bir hapis cezası ise, bu cezanın kesinleştiği tarihten itibaren beş yıl içinde yeni bir suç işlenmesi halinde tekerrür hükümleri uygulanır.

Örnek 1: A şahsı, hırsızlık suçundan aldığı 2 yıl hapis cezası, 01.01.2020 tarihinde kesinleşmiş ve adli sicil ve arşiv kaydına C fişi eklenmiştir. Eğer bu şahıs, 01.01.2023 tarihine kadar (3 yıl içinde) yeniden kasıtlı bir suç işlerse, ikinci suçu tekerrüre esas alınacaktır.

Örnek 2: B Şahsı, uyuşturucu ticareti suçundan aldığı 10 yıl yıl hapis cezası, 01.01.2026 tarihinde kesinleşmiştir. Eğer bu şahıs, 01.01.2031 tarihine kadar (5 yıl içinde) yeniden kasıtlı bir suç işlerse, ikinci suçu tekerrüre esas alınacaktır.

Örnek 3: C şahsı, hakaretten 9.000,00 TL adli para cezasına çarptırılmıştır ve cezası, 01.01.2025 tarihinde kesinleşmiştir. Eğer bu şahıs, 01.01.2028 tarihine kadar (3 yıl içinde) yeniden kasıtlı bir suç işlerse, ikinci suçu tekerrüre esas alınacaktır.

Tekerrürün Sonuçları Nelerdir?

5237 sayılı Türk Ceza Kanununun tekerrüre bağlamış olduğu sonuçlar; 58. maddenin 3., 6., 7. ve 8. fıkralarında gösterilmiştir.

Seçimlik Cezalarda Hapis Cezasına Hükmolunması (TCK 58/3)

TCK sistematiğinde tekerrüre bağlanan ilk sonuç, tekerrür hükümleri uygulanacak olan sonraki suç için kanunda hapis cezası ile adli para cezasının seçimlik olarak öngörüldüğü hallerde hapis cezasına hükmolunacak olmasıdır.

Mükerrirlere Özgü İnfaz Rejiminin Uygulanması (TCK 58/6)

Tekerrüre bağlanan ikinci ve en önemli sonuç; hükmolunan cezanın, mükerrirlere özgü infaz rejimine göre çektirilmesi ve ayrıca mükerrir hakkında cezanın infazından sonra denetimli serbestlik tedbirinin uygulanmasıdır. Tekerrüre bağlanan bu sonucu sadece ikinci suç için yani tekerrüre esas olan daha sonraki suç için hapis cezasının verildiği hallere yönelik olarak anlamak gerekmektedir. 

5275 sayılı Ceza İnfaz Kanunun 108. maddesinde, sadece mükerrirlerin ikinci suçlarından mahkum oldukları hapis cezasının infaz sürecine ilişkin sonuçlar bağlanmıştır. Eğer mükerrerin yeni suçu için adli para cezası verilmiş ise kanunun bu cezaya tekerrürden dolayı bağladığı bir sonuç bulunmamaktadır.

Denetimli Serbestlik Uygulanması (TCK 58/6)

Tekerrüre bağlanan üçüncü sonuç; mükerrir hakkında cezanın infazından sonra denetimli serbestlik tedbirinin uygulanacak oluşudur. Bu uygulama, 10. yargı paketi ile yapılan değişikliğin ardından genişletilmiş olup, artık 2. kez mükerrir olan kişiler hakkında da denetimli serbestliğe ayrılma kararı verilebilecektir.

tck madde 58 cezalarda tekerrür 2025

Hangi Suçlar Tekerrüre Esas Olmaz?

Kanun, bazı suç ve ceza türlerinin tekerrüre esas alınmayacağını açıkça belirtmiştir. Bunlar:

  • Sırf askeri suçlarla diğer suçlar arasında tekerrür hükümleri uygulanmaz: TCK’nın 58/4. maddesine göre, sırf askeri suçlardan kaynaklanan mahkumiyet hükümleri ile sonradan işlenecek diğer suçlar arasında tekerrür hükümleri uygulanmaz.
  • Taksirli suçlarla kasıtlı suçlar arasında tekerrür hükümleri uygulanmaz: Önceki mahkumiyet taksirli bir suçtan kaynaklanmış ve ikinci suç da kasıtlı bir suç ise veya bunun aksi bir durum söz konusu ise tekerrür hükümleri uygulanmaz.
  • Fiili işlediği sırada 18 yaşını doldurmamış olan kişilerin işlediği suçlar dolayısıyla tekerrür hükümleri uygulanmaz: TCK, 18 yaşını doldurmamış mükerrirlerde kanuna karşı gelmedeki ısrarın, bu küçüklerin davranışlarını yönlendirme yeteneğinin yeterince gelişmemiş olmasından kaynaklandığı düşüncesinden hareketle tehlikelilik halinin varlığını kabul etmemiştir.
  • Kasten öldürme, kasten yaralama, yağma, dolandırıcılık, uyuşturucu ticareti ve parada veya kıymetli damgada sahtecilik suçları hariç olmak üzere; yabancı ülke mahkemelerinden verilen hükümler tekerrüre esas olmaz: TCK, esasta milli tekerrür sistemini benimsemiş ancak bazı istisnai suçlarda milletlerarası tekerrür uygulamasını öngörerek karma bir sistem kabul etmiştir.

Tek ve Çift Tekerrür Ayrımı

Tekerrür, kendi içerisinde tek mükerrir ve çift mükerrir olmak üzere ikiye ayrılır. Bizim infaz sistemimizde bu iki ayrım arasında büyük farklar yer almaktadır.

Tek tekerrürde mahkuma uygulanacak olan koşullu salıverilme oranı 2/3 olarak tespit edilmiştir.

İkinci kez tekerrürde ise eskiden 4/4 infaz rejimi uygulanıyor ve mahkum tüm cezasını kapalı ceza infaz kurumunda çekiyordu. Ancak 10. yargı paketi ile birlikte bu sistem artık değişmiştir. İkinci kez mükerrir olan mahkum, 3/4 koşullu salıverilme oranından faydalanabilecek eğer şartları taşıyorsa açık ceza infaz kurumuna ve denetimli serbestliğe ayrılabilecektir.

Tekerrür Hakkında Emsal Yargıtay Kararları

(Yargıtay 3. Ceza Dairesi 2018/1917E., 2018/16703 K. ve 06.11.2018 T.): Sanığın adli sicil kaydında yer alan ve tekerrüre esas olduğu kabul edilen Adana 1. Çocuk Mahkemesi’nin 31/10/2006 tarih, 2005/254 Esas ve 2006/645 Karar sayılı ilamı ile hırsızlık suçundan verilen 480 TL adli para cezasının CMUK’un 305/1. maddesi gereğince kesin nitelikte olduğu ve aynı maddenin son fıkrası uyarınca tekerrüre esas alınamayacağı, sanığın güncel adli sicil kaydına konu tekerrüre esas olabilecek başka ilamının da bulunmadığı gözetilmeksizin, mükerrir kabul edilerek sanık hakkında verilen hapis cezasının TCK’nin 58. maddesi gereğince mükerrirlere özgü infaz rejimine göre çektirilmesine karar verilmesi bozmayı gerektirmiştir.

(Yargıtay 4. Ceza Dairesi 2017/1876 E., 2017/9848 K. ve 29.03.2017 T.): Dosya kapsamı ve kanun yararına bozma istemi incelenerek birlikte değerlendirildiğinde, öncelikle sanık hakkında tayin olunan cezanın TCK’nın 58. maddesine göre mükerrirlere özgü infaz rejimine göre çektirilmesine karar verilmiş ise de, sanığın sabıkasında yer alan ve tekerrüre esas kabul edilen Kocaeli 5. Asliye Ceza Mahkemesinin 26/12/2006 tarihli kararının erteli hapis cezası olup 1 yıl denetim süresi belirlendiği, kararın 02/03/2007 tarihinde kesinleşmiş ve denetim süresinin dolduğu 02/03/2008 tarihinde de infaz edilmiş sayıldığı, bu tarihten sonra da 3 yıl geçtikten sonra 09/01/2012 tarihinde işlenen suçtan dolayı kurulan hükümde TCK’nın 58/2. maddesine göre tekerrür hükümlerinin uygulanmasının mümkün bulunmadığı halde sanık hakkında tayin edilen cezanın TCK’nın 58. maddesine göre mükerrirlere özgü infaz rejimine göre çektirilmesine ve cezanın infazından sonra denetimli serbestlik tedbiri uygulanmasına karar verilmesinin usul ve kanuna aykırı olduğu anlaşılmaktadır.

(Yargıtay 3. Ceza Dairesi 2013/13107 E., 2014/77 K. ve 13.01.2014 T.): Tekerrür halinde hükmolunan cezanın mükerrirlere özgü infaz rejimine göre çektirilmesine karar verilmesi ile birlikte mükerrir hakkında cezanın infazından sonra denetimli serbestlik tedbirine de karar verilmesi gerekirken, mükerrir sanık hakkında 5237 sayılı TCK’nin 58/6 maddesi uyarınca cezanın infazından sonra denetimli serbestlik tedbirine hükmolunmamak suretiyle 5237 sayılı TCK’nin 58/6-7 maddesine muhalefet edilmesi bozmayı gerektirmiştir.

Sıkça Sorulan Sorular

Tekerrür her suç için uygulanır mı?

Hayır, kasıtlı suçlar için uygulanır ve taksirli suçlar, sırf askeri suçlar ve 18 yaşından küçükken işlenen suçlardan kaynaklı mahkumiyet kararları tekerrüre esas alınmaz.

İlk suçun cezası paraya çevrilirse tekerrür olur mu?

Evet, adli para cezası da bir mahkumiyet türü olduğun dolayı kanunda belirtilen süre olan 3 yıl içinde yeni bir kasıtlı suç işlenmesi halinde tekerrür hükümleri uygulanır.

Tekerrür cezanın miktarını artırır mı?

Tekerrür, doğrudan cezanın miktarını (örneğin 5 yıl hapsi 7 yıla çıkarmak gibi) artırmaz ancak cezanın infaz şeklini ağırlaştırır, yani cezaevinde daha uzun süre kalmanıza neden olur, normalde 1/2 koşullu salıverilme oranı olan bir cezadan kaynaklı 2/3 hatta 3/4 koşullu salıverilme oranıyla ceza infaz kurumunda yatmanıza sebep olabilir.

 

YASAL UYARI: İşbu yazı ve internet sitesindeki diğer içerikler, avukatlık mevzuatına ve TBB Reklam Yasağı Yönetmeliğine uygun olacak şekilde hazırlanmıştır. Sadece bilgilendirme amaçlıdır, bu materyallere dayanılarak yapılacak hiçbir işlem için sorumluluk kabul edilmemektedir!